Seminarium
Suwalski Ośrodek Kultury ma przyjemność poinformować Państwa, iż zrealizował seminarium popularno-naukowe pt. „Świętojańskie (kupalne) i dożynkowe tradycje obrzędowe sprzed XIX wieku na terenach wschodniej Polski i Europy”. Odbyło się ono w piątek 20 grudnia 2013 roku w nowym obiekcie Suwalskiego Ośrodka Kultury, przy ul. Papieża Jana Pawła II 5.
Spotkanie było zapowiedzią VI Międzynarodowego Festiwalu Ludowych Zespołów Tanecznych „Źródliska 2014”. Festiwal ten finalnie prezentować będzie najdawniejsze obrzędy doroczne krajów Europy Środkowej i Wschodniej: Polski, Litwy, Łotwy, Białorusi i Rosji.
Seminarium ułatwiło zrozumienie symboliki i sensów obrzędowych gestów, pląsów, używanych w obrzędach „rekwizytów” i tego czasu, który się błyskawicznie dezaktualizuje. Wykładowcami byli eksperci międzynarodowej Rady Programowej festiwalu. Przy pomocy prezentacji multimedialnych przybliżą najcenniejsze obrzędowe tradycje taneczne dwóch najważniejszych momentów obrzędowego lata: od nocy świętojańskiej po dożynki.
***
Podczas seminarium etnologicznego, członkowie festiwalowej międzynarodowej Komisji Artystycznej „Źródlisk” wygłosili referaty na temat antropologicznie wiarygodnego odtwarzania letnich obrzędów w swych krajach. Pełne skorzystanie z tych referatów wymagało jednak u słuchaczy kompetencji etnologicznych bądź etnomuzykologicznych, których trudno wymagać u pracowników lokalnej, gminnej kultury, nauczycieli bądź stowarzyszeń regionalnych. A to oni corocznie próbują odtwarzać lokalne świętojańskie i żniwne tradycje. Podczas festiwalu w sierpniu 2014 r. członkowie Komisji Artystycznej, komentując od strony symboliki antropologicznej wyświetlane w trakcie drugiej części seminarium robocze rejestracje żniwne i kupalne sugerowali organizatorom, byśmy kilkugodzinne plenerowe rejestracje na DVD opublikowali na nośniku cyfrowym, wraz z uczytelniającymi komentarzami symboliki ukazanej podczas prezentacji obrzędów litewskich, łotewskich, ugrofińskich, polskich i białoruskich. Tylko taka prezentacja (w odróżnieniu od tekstów referatów seminaryjnych w wersji poligraficznej) przyniesie wieloletnią korzyść lokalnym społecznościom rekonstruującym maksymalnie wiarygodnie lokalne tradycje obrzędowe. Z pomocą ekspertów z Petersburga, Rygi i Mińska przygotowaliśmy pofestiwalowy materiał na dwóch płytach DVD (z popularnonaukowym komentarzem), by wraz z planowanymi w 2015 r. terenowymi konsultacjami naszej merytorycznej kadry mógł służyć lokalnym środowiskom odtwarzającym na miejscowe potrzeby obrzędy spisane jeszcze w czasach Kolberga (który przebywał na Suwalszczyźnie po 1858 r.). Tę wizyjną publikację zamierzamy propagować w terenie od początku II kwartału br., gdy lokalne środowiska Suwalszczyzny przymierzać się będą do odtworzeń obrzędowości świętojańsko-kupalnej i żniwnej. Traktujemy tę szczególną, wizyjną publikację jako praktyczną ewaluację grantu „Źródlisk”. Podczas seminarium referaty wygłosili wybitni specjaliści z omawianej dziedziny:
- prof. Ihor Macijewski – etnomuzykolog, kompozytor (Sankt Petersburg, Rosja),
- prof. Galina Tawłaj – etnomuzykolog, Mińsk (Białoruska Akademia Nauk),
- prof. Valdis Muktupavels – etnomuzykolog i etnochoreolog (Akademia w Rydze, Łotwa)
- dr Gustaw Juzala – etnomuzykolog (Instytut Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kraków),
- dr Tomasz Nowak – etnomuzykolog i etnochoreolog (Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego)
Referaty, ilustracje i materiały poseminaryjne przywiezione przez badaczy, jak też opisy symboliki ukazanych rytuałów znajdują się w dziale Obrzędowość.
Seminarium rozpoczęło długofalowy cykl działań edukacyjnych, przygotowujących społeczność do świadomego i aktywnego odbioru treści antropologicznych zawartych w scenicznych prezentacjach, które widzowie mogli zobaczyć na żywo podczas festiwalu „Źródliska” latem 2014 r. Organizatorzy liczą, że poseminaryjne wydawnictwo płytowe, którego częścią jest wydany folder ilustrowany zdjęciami obrzędów, będzie wspomagać pedagogów i instruktorów w szerzeniu wiedzy o tradycjach niematerialnego dziedzictwa kulturowego zachowanych na polskiej „Ścianie Wschodniej” oraz ludów Europy północno-wschodniej.
Uczestnicy otrzymali także ilustrowaną publikację o zwyczajach żniwnych na Suwalszczyźnie.
Płyta DVD z rejestracją wiarygodnie odtworzonych obrzędów jest dostępna u organizatora – w Suwalskim Ośrodku Kultury, ul. T. Noniewicza 71, 16-400 Suwałki.
Biuro organizacyjne:
Piotr Kuczek: +87 563 51 79, e-mail: piotr.kuczek@soksuwalki.eu
Mirosław Nalaskowski: +87 563 51 76, e-mail: folklor@soksuwalki.eu